Sao biển có ý nghĩa gì? Hay vai trò của sao biển là gì được nhiều người đặt ra. Loài sinh vật này rốt cuộc thần kỳ và thú vị như thế nào sẽ được giải đáp dưới đây.
Sao biển là sinh vật biển với hơn 1600 loài khác nhau. Chúng sinh sống khắp các đại dương trên thế giới, từ vùng nhiệt đới đến vùng cực lạnh giá. Đây là sinh vật kỳ diệu với khả năng mọc lại “tay chân’ sau khi cắt đứt, khả năng đưa bao tử ra ngoài cơ thể để tiêu hóa.
1. Sao biển là gì?
Sao biển được tên như vậy bởi vì bề ngoài nó giống hình ngôi sao. Chúng là một bộ phận của ngành Echinodermata và có họ hàng với nhím biển, hải sâm. Sao biển thuộc lớp Asteroidea, bắt nguồn từ các từ tiếng Hy Lạp nghĩa là “aster” (một ngôi sao) và “eidos” (hình thức, giống, ngoại hình). Sao biển có năm cánh “sao”, hoặc tia, nối với một thân tròn nhỏ.
Chúng phát hiện ánh sáng với năm điểm chấm mắt màu tím ở cuối mỗi cánh sao này. Chấm sáng màu cam ở trung tâm của cơ thể được gọi là madreporite. Cơ quan này bơm nước vào cơ thể của sao biển. Hành động bơm này tạo ra lực hút ở cuối hàng trăm chân ống, nằm ở mặt dưới của các cánh tay.
2. Phân loại
Hiện nay có hơn 1600 loài sao biển còn sống. Và chúng có vai trò quan trọng trong cấu trúc quần xã dưới đáy đại dương. Các loài sao biển trải dài từ môi trường sống nhiệt đới đến đáy biển lạnh giá.
Có thể thấy chúng trong rạn san hô, rừng tảo bẹ, bãi bùn và biển sâu, lạnh giá thậm chí là các vùng cực. Và chúng lại không có trong bất kỳ môi trường nước ngọt nào. Chúng không thể sống trong nước ngọt là do lượng canxi cần thiết để tạo ra cơ thể chúng.
Số lượng lớn nhất trong số chúng được tìm thấy ở khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương. Chúng dường như cũng phát triển mạnh ở các vùng nước mát hơn của Bắc Thái Bình Dương. Trải dài từ California đến Alaska. Ở một số địa điểm, chúng được coi là loài gây hại do số lượng lớn.
Sinh vật biển này được công nhận là sinh vật nhiều nhất. Một số trong số chúng có màu nâu nhạt và số khác có màu vàng hoặc nâu sẫm. Số khác lại có tông màu đỏ đối với chúng.
Tuy nhiên, bạn có biết rằng sao biển không nhất thiết phải có năm cánh. Vẫn có loại có tới 10, 20 và thậm chí 40 cánh tồn tại. Tuy nhiên giống năm cánh là phổ biến nhất.
Dù có nhiều loại với nhiều hình dạng và kích thước khác nhau như thế, nhưng tất cả chúng đều là động vật da gai có đối xứng xuyên tâm. Nghĩa là chúng có các cánh “tay” kéo dài từ một thân trung tâm.
Mà điều này cũng chỉ ra là chúng không có nửa bên trái hay bên phải rõ ràng, chỉ có mặt trên và mặt dưới. Về phần da gai, chúng đóng vai trò như một lớp áo giáp để ngăn chặn những kẻ săn mồi.
3. Đặc điểm của sao biển
3.1. Sinh sản
Rất thú vị, chúng có thể tự thụ thai như vậy một mình (vô tính) hoặc với bạn tình (tình dục). Hầu hết các loài sao biển đều có cả bộ phận cơ thể đực và cái. Chính điều đó cho phép chúng tạo ra em bé mà không cần sự hỗ trợ của giới khác.
Đối với những con không thể tạo ra cả trứng và tinh trùng, chúng sẽ nhờ vào một con khác. Lúc này những con cái có thể đẻ trứng và một con đực sẽ đi cùng để phóng tinh trùng vào trứng.
Hàng ngàn quả trứng rất nhỏ sẽ nằm tại chỗ chờ sao biển con xuất hiện. Tuy nhiên, khoảng 90% trong số chúng sẽ bị tiêu hóa bởi những kẻ săn mồi khi chúng vẫn còn trong trứng. Chỉ có một tỷ lệ nhỏ trong số những con non này có thể sống sót để trở thành những con trưởng thành tự giao phối. Sự trưởng thành để giao phối diễn ra vào khoảng năm chúng được 5 tuổi. Tuổi thọ trung bình của một con sao biển là 35 năm.
Sao biển sinh sản vào mùa xuân, có thể đẻ tới 2.500.000 quả trứng. Khi bạn nhìn vào con cái lúc này sẽ cảm thấy đầy đặn và xốp khi cánh sao của chúng chứa đầy trứng.
3.2. Di chuyển
Sao biển có hàng nghìn bàn chân nhỏ xíu giống ở mặt bụng giống như giác hút ở mỗi cánh sao. Nó chứa các tế bào chuyên để bám dính. Chúng có thể sử dụng các chân ống này để di chuyển trên bề mặt đáy đại dương. Mỗi chân này của nó có hai bộ tế bào bài tiết tiết ra các hợp chất cho phép bàn chân bám vào đầu tiên, sau đó là tách ra.
Cơ chế này cho phép sao biển di chuyển nhanh hơn nhiều so với những gì bạn tưởng tượng đấy.
3.3. Khả năng tái sinh của sao biển
Bạn có thể tưởng tượng có khả năng mọc lại một phần cơ thể không? Hầu hết các loài đều khả năng tái sinh này. Chúng mọc lại các “cánh sao” bị hư hại hoặc bị mất. Nhờ đó chúng cũng có thể bỏ lại cánh của mình như một phương tiện phòng thủ.
Nếu một cánh bị động vật ăn thịt như con sao biển khác hoặc cua làm tổn thương. Chúng có thể tách cánh sao đó ra và mọc một cánh sao mới hoàn toàn khỏe mạnh. Còn nếu một kẻ săn mồi tóm lấy nó bằng một trong những cánh sao. Nó cũng có thể chấp nhận hy sinh, tách cánh sao đó ra để thoát khỏi kẻ săn mồi.
Tái sinh là một trong những nguyên nhân vì sao mà sao biển vẫn tồn tại phong phú trong thế giới biển đa dạng đầy biến động nguy hiểm này. Và việc tái tạo này có lẽ là một trong những điều hữu ích nhất mà chúng có thể làm.
Tuy nhiên, cánh sao này của nó có thể mất vài tháng. Thậm chí nhiều năm để tái tạo hoàn toàn. Vì vậy việc mất một cánh sao sẽ là một tình huống khá nghiêm trọng. Quá trình tái sinh sẽ diễn ra miễn là 1/5 cơ thể của sao biển vẫn còn nguyên vẹn.
Nhưng dù gì cũng thật đáng kinh ngạc phải không? Một chiếc chân bị đứt lìa không bị tổn hại, mà còn có thể tự chữa lành và thậm chí tái sinh. Dẫn đến một con sao biển giống hệt nhau về mặt di truyền. Khá tuyệt phải không?
3.4. Cách ăn ngoài cơ thể
Sao biển chủ yếu là một động vật ăn thịt. Và chúng thường ăn các loài động vật không xương sống như trai và sò sống dưới đáy đại dương. Một con sao biển có thể nuốt chửng hơn 50 con nghêu non trong một tuần. Khi dân số của chúng tăng lên, loài này có thể tiêu thụ toàn bộ lớp động vật có vỏ.
Sao biển sử dụng lực hút ở chân ống để di chuyển và kiếm ăn. Do có cái miệng nhỏ xíu ở mặt dưới cơ thể. Sao biển đã thích nghi một cách khéo léo để ăn những thứ lớn hơn nó có thể vừa trong miệng.
Đầu tiên chúng quấn cơ thể quanh các động vật hai mảnh vỏ. Sử dụng lực hút từ chân ống của chúng để kéo vỏ ra ngoài. Khi con mồi được mở ra, nó đẩy dạ dày ra khỏi cơ thể và vào lớp vỏ hai mảnh vỏ, tiết ra các enzym tiêu hóa các mô mềm của con mồi.
Con mồi được tiêu hóa một phần bên ngoài cơ thể, sau đó sao biển đưa dạ dày trở lại bên trong, vào 10 tuyến tiêu hóa của nó. Hai mảnh vỏ được hóa lỏng sau đó được hấp thụ vào dạ dày và kết thúc quá trình kiếm ăn này.
Sao biển kiếm ăn thường xuyên, và kích thước của chúng phụ thuộc vào lượng thức ăn mà chúng ăn, không phụ thuộc vào độ tuổi của chúng. Chúng có các hành vi kiếm ăn chuyên biệt như đẩy bao tử ra ngoài. Nghĩa là nó đang mở rộng dạ dày, đưa ra khỏi miệng bao trùm con mồi. Điều này cho phép thức ăn được phân hủy sâu hơn bên trong cơ thể.
Sao biển bị ăn bởi cá và cua sống ở tầng đáy, cũng như mòng biển khi thủy triều xuống khiến sao biển lộ ra ngoài.
3.5. Sao biển không có não và máu nhưng có mắt
Làm sao để tồn tại được trong độ sâu của đại dương với điều kiện khắc nghiệt? Bởi vì cơ thể chúng có những cách rất thông minh và đơn giản để vượt qua.
Nước biển được bơm khắp cơ thể của sao biển để thay thế máu. Nước cung cấp các chất dinh dưỡng quan trọng cho chúng để các cơ quan của chúng hoạt động bình thường. Việc sử dụng nước giúp tiết kiệm không gian vì không cần hệ thống máu phức tạp, mà nước biển lai rất dồi dào nên chúng sẽ không bao giờ cạn kiệt.
Thêm nữa, chúng có một hệ thống thần kinh trung ương phức tạp nhưng họ không có một bộ não thực sự. Kết quả là không có quy trình nào cho nó để phát triển cao cấp cả. Cuộc sống của chúng chỉ liên quan đến việc tìm kiếm thức ăn, sinh sản và tránh những kẻ săn mồi. Tất cả các hoạt động của chúng giống như là do lập trình sẵn chứ không mang tính quyết định.
Thiếu não, máu như vậy nhưng đáng ngạc nhiên là chúng có mắt.
Mắt của chúng nằm ở cuối mỗi cánh sao. Mặc dù mắt của chúng có thể không thể nhìn thấy chi tiết như mắt chúng ta, nhưng chúng vẫn có thể phát hiện các sắc thái ánh sáng khác nhau cho phép loài vật này điều hướng xung quanh. Cho phép chúng săn tìm thức ăn và trốn tránh những kẻ săn mồi.
4. Sao biển và sự tương tác của con người
Sao biển thường được làm khô và bán như một món mới nổi trong các cửa hàng du lịch biển. Việc khai thác quá mức loài động vật này đã làm cạn kiệt quần thể loài. Một số loài thậm chí đã trở nên nguy cấp trong các phạm vi đánh bắt nhiều.
Ý nghĩa của sao biển
4.1. Thuần hóa
Sao biển chưa được thuần hóa theo bất kỳ cách nào, nhưng một số loài đã và đang được nuôi thành công trong hồ thủy sinh.
Sao biển có thể trở thành một vật nuôi của con người, nếu chúng được mua từ các quần thể đã được nuôi nhốt. Điều quan trọng bạn cần nhớ là việc chăm sóc và nuôi dưỡng các sinh vật biển rất tốn kém và mất nhiều thời gian. Vậy nên có lẽ đi du lịch đến thủy cung là một lựa chọn tốt hơn để bạn đến gần những chú sao biển này.
4.1. Chăm sóc sao biển
Sao biển thích bể nào có nhiều chỗ ẩn nấp và chất nền để chúng khám phá. Loài này yêu cầu chất lượng nước và độ mặn cực kỳ ổn định, và nhiệt độ nước phải được duy trì rất nghiêm ngặt để tái tạo môi trường sống tự nhiên của chúng.
Các loài sao biển khác nhau yêu cầu chế độ ăn khác nhau, vì vậy hãy nghiên cứu kỹ nếu bạn muốn nuôi.
5. Kết
Sao biển là thành viên không thể thiếu của hệ sinh thái biển. Chúng là một loài sinh vật đặc biệt với những điều thú vị như dùng nước biển thay máu, ăn ngoài cơ thể, không có não và máu nhưng lại có mắt, và đặc biệt nhất là khả năng tái tạo. Mặc dù chúng sống ở khắp các đại dương trên thế giới với số lượng lớn, tuy nhiên do đánh bắt quá mức của con người cũng có thể dẫn đến suy giảm số lượng quần thể loài sao biển đáng kể.
