Mục lục
Mưa đá một hiện tượng thời tiết nguy hiểm mà người nào cũng phải dè chừng. Đặc biệt là hiện tượng này hiếm khi xảy ra ở Việt Nam nên công tác phòng tránh và chuẩn bị thường cũng không có. Hãy tìm hiểu về nó để mang lại kinh nghiệm cho chính bản thân bạn nhé!
1. Mưa đá là gì?
Mưa đá là hiện tượng thời tiết mà mưa có dạng hạt hoặc cục băng. Hình dáng và kích thước của những hạt mưa này có thể khác nhau. Hiện tượng này là do các đối lưu cực mạnh từ các đám mây kích thước lớn gây ra. Kích thước có thể từ 5mm đến vài chục cm.
Kích cỡ bình thường của mưa đá cỡ khoảng một vài cm, có dạng hình cầu không cân đối. Mưa này thường kết thúc rất nhanh trong vòng 5 -10 phút, lâu nhất cho cả một vệt mưa cũng chỉ 20 – 30 phút.
Mưa đá thường xảy ra ở vùng núi hay khu vực giáp biển, giáp núi (bán sơn địa), còn vùng đồng bằng ít xảy ra hơn nhiều. Vì vậy ở Việt Nam mưa đá có thể xảy ra ở khắp các vùng miền và cả trong mùa hè nhưng rất hiếm gặp. Riêng ở vùng núi phía Tây Bắc Việt Nam, từ tháng 1 đến tháng 5 hàng năm thường có xảy ra hiện tượng thời tiết nguy hiểm này, đặc biệt nhiều nhất là từ tháng 3 đến tháng 5, mà nguyên nhân chủ yếu là các đợt thời tiết rét nhiều và gió lạnh cực mạnh tràn về nhanh.
2. Sự hình thành mưa đá?
Mưa đá thường hay hình thành trong các tháng giao mùa, chuyển tiếp giữa mùa lạnh sang mùa nóng ( khoảng tháng 4, 5 và 6) hoặc giữa mùa nóng sang mùa lạnh (khoảng tháng 9, 10 và 11). Mưa đá được hình thành khi các dòng không khí lên xuống mãnh liệt (hay còn gọi là dòng khí đối lưu).
Vào mùa nắng nóng gay gắt, độ ẩm cao, hàm lượng hơi nước trong không khí tăng lên rất cao. Khí quyển ở tầng thấp nhận được nhiều nhiệt năng sẽ nóng lên, hình thành cột không khí có phía dưới nóng và phía trên lạnh.
Lúc này, những dòng không khí hoạt động mạnh mẽ làm phát sinh và tạo ra những đám mây vũ tích hay mây mưa có khả năng tích trữ lượng lớn hơi nước và có cải khả năng nâng đỡ lại các giọt nước mưa bình thường và dần có khả năng hình thành hiện tượng mưa đá.
Các luồng không khí, hơi nước không ngừng bốc lên cao do dòng đối lưu nóng lạnh sẽ đưa một khối lượng lớn các giọt nước lạnh này lên tầng trên của đám mây. Ngay sau đó, chúng đông kết lại và kết hợp với các hạt băng đang tồn tại ở tầng trên. Do khi các đám mây gần mặt đất được các luồng không khí bốc lên cao thì phần trên của đám mây thường ở nhiệt độ dưới -20 độ C, làm cho thể tích của hạt băng ngày càng lớn hơn. Và khi trọng lượng của chúng tăng đến mức độ nhất định nào, chúng sẽ rơi xuống.
Vì vậy nó khiến cho rất nhiều hơi nước trong mây biến thành những hạt nước nhỏ nhưng do khả năng nâng đỡ của đám mây quá lớn những hạt nước này sẽ dần dần biến thành những hạt băng nhỏ.
Những tầng mây ở độ cao thấp hơn, do nhiều nguyên nhân nên không thể ngưng kết thành băng. Tuy nhiên, chúng lại biến thành các giọt nước có độ lạnh dưới 0 độ C.
Khi hạt băng rơi xuống tầng mây thấp hơn, mặt ngoài của chúng lại được bao bọc thêm một lớp màng nước. Đồng thời, các hạt băng lại bị các luồng nước khi mạnh, khi yếu đang không ngừng bốc lên cao tác động vào. Đến lúc này, luồng khí không thể giữ được các hạt băng ở trên cao được nữa và chúng sẽ rơi xuống mặt đất, gây ra những trận mưa đá kinh hoàng.
Vậy nên ta sẽ thương thấy rằng trước khi xảy ra hiện tượng mưa đá sẽ có một vài cơn mưa bình thường đi trước.
3. Tác hại của mưa đá
3.1. Đối với đời sống sản xuất
Mưa đá gây thiệt hại rất nhiều đến cây trồng và vật nuôi. Nó gầy như tàn phá hết mọi thứ mà nó đi qua. Cây cối đổ sập, rau màu tan nát, trái cây rụng vãi khăn nơi, vật nuôi thả rông có thể chết do bị tác động mạnh từ những vật nặng rơi trúng phải.
Hãy tử tượng rằng bạn đang gầy thu hoạch một vụ dưa siêu ngon cho dịp tết nguyên đán. Chỉ sau một trận mưa mà những đồng vốn, công sức bạn bỏ ra cho nó chỉ là công cốc.
3.2. Đối với vật chất tài sản
Mưa đá gây thủng hết các mái nhà, các bức tường, những chậu cảnh trang trí xung quanh nhà. Ngoài ra khi mưa đá xảy ra thường mang theo những luồng gió rất mạnh phá hoại tất cả mọi thứ.
Nguy hiểm hơn là chiếc xe của bạn, đỗ chúng không có máy che hay hơn nữa là bạn đang chạy xe ngoài đường. Vẻ ngoài sang trọng, bỗng phút chốc trở thầy một chiếc xe chỉ đáng mang và nghĩa địa xe cũ. Hàng trăm triệu cho đến hàng tỷ, hàng chục tỷ ra đi theo một cơn mưa.
3.3. Đối với con người
Phần đầu của bạn là tài sản quý báu, vô giá mà không gì có thể thay thế được. Hãy tưởng tượng một biến đã 2-3cm rời vào đầu bạn với vận tốc nhanh hơn 1 chiếc xe máy chạy 40km/h. Ở thiệt hại nhẹ bạn chỉ bị sưng, u nhú lên ở một vài chỗ. Nặng thì có thể gây ra chấn thương sọ não hoặc tính mạng của bạn cũng mất đi vì một cơn mưa.
4. Cách nhận biết mưa đá sắp xảy ra
Trong thực tế mưa đá thường chỉ xảy ra trong các cơn giông tố mạnh. Chúng thường đi kèm với những cơn mưa rào lớn trong khoảng thời gian ngắn.
Không như bão, lũ lụt, bão tố, giông lốc hay các thiên tai khác có thể chuẩn bị phòng chống được. Hạn chế ảnh hưởng của mưa đá phụ thuộc rất nhiều vào sự hiểu biết và nỗ lực của mỗi người dân và gia đình tại khu vực đó.
Việc dự báo mưa đá rất khó khăn, nhất là dự báo chính xác khu vực xảy ra trước một khoảng thời gian rất ngắn. Cơ quan Khí tượng Thủy văn chỉ có thể dựa vào sự phát triển của các đám mây này để cảnh báo người dân trước 1 – 2 giờ trước khi mưa đá xảy ra.
Theo quan sát, khi bạn đang ở một nơi nào đó, không có thông tin hoặc không nghe được thông tin dự báo có mưa dông (có thể có cả mưa đá), bạn có thể tự mình phòng tránh như sau: nếu thấy trời nổi dông, gió, mây đen bao phủ gần như kín tầm mắt, có dạng như bầu vú, rồi gió mạnh nổi lên, lớn đến mức tạo ra tiếng “ù ù, ầm ầm” liên tục thì bạn hãy ngân cao cảnh giác. Đây có thể là dấu hiệu sẽ xảy ra hiện tượng mưa đá.
Nếu tiếp đó có lắc rắc vài hạt mưa rào và cảm thấy nhiệt độ không khí giảm mạnh một cách nhanh chóng, có thể mưa đá sẽ xảy ra. Tất nhiên, đây chỉ là những dấu hiệu thường nhận thấy khi sắp có mưa đá xảy ra thôi chứ gần như không thể nào dự đoán trước được điều gì.
Mưa đá thường xảy ra ở các vùng núi, bán sơn địa ở Việt Nam. Nhưng những người dân ở các vùng này hầu hết đều còn khó khăn, không có điều kiện xây dựng nhà ở kiên cố mà chủ yếu là mái lá, mái ngói, và fibro xi măng. Họ không có đủ điều kiện để đổ bê tông giống như những ngôi nhà trong khu vực khác của Việt Nam.
Hầu hết các trận mưa đá có kích cỡ hạt mưa nhỏ, nên chỉ gây hư hại hoa màu. Chúng thường không ảnh hưởng nhiều đến nhà dân. Chỉ một số ít viên đá lớn và nặng rơi lọt xuống các mái nhà có chất lượng kém.
Tuy nhiên, các trận mưa đá vừa xảy ra tại Lào Cai, Lai Châu, miền núi của Nghệ An có kích cỡ viên đá quá lớn, lớn hơn kích thước của một quả trứng gà công nghiệp khiến hầu hết nhà dân đều đã bị hỏng mái, chỉ trừ nhà có mái đúc bê tông. Như vậy, với hoa màu, vật nuôi thì hầu như không có biện pháp nào chống lại mưa đá. Giải pháp bền vững nhất chính là sử dụng mái đúc bê tông kiên cố.
5. Cách phòng tránh các thiệt hại từ mưa đá gây ra
Để bảo vệ cây trồng và hoa màu, bạn có thể dựng giàn che bằng cây hoặc tôn dọc theo luống, và nên làm giàn dạng mái hình tam giác hạn chế tác động của hạt mưa đá khi va chạm, đá sẽ rơi xuống hai bên luống cây mà không đâm thủng giàn che. Bạn nên chú ý dựng cọc chống chắc chắn để không bị gãy bởi tác động mạnh từ những viên đá có khối lượng rơi nhanh.
Với mái nhà, chúng ta cần thường xuyên kiểm tra tình trạng của mái nhà và gia cố lại mái. Ở những chỗ quan trọng, bạn nên sử dụng các vật liệu có khả năng chống va đập tốt. Vật liệu tấm Polycarbonate rất bền, có khả năng chịu va đập cao, cách âm tốt, kháng cháy và bền trong nhiều năm với điều kiện môi trường và thời tiết khắc nghiệt. Chúng không bị vỡ, trọng lượng nhẹ và kháng tia tử ngoại (tia cực tím) tốt. Hoặc nếu có điều kiện hơn bạn có thể sử dụng bê tông để làm mái nhà kiên cố và vững chắc hơn so với các vật liệu khác.
Làm mái nhà dốc xuống hai bên, cách dựng mái nhà này sẽ làm giảm lực tác động từ mưa đá giống như là màng che của rau màu. Đá khi va vào mái nhà ở một góc thẳng đứng 90 độ sẽ gây ra thiệt hại nhiều hơn đá rơi xuống mái nhà theo một góc lệch phương thẳng đứng của nó.
Nếu bạn gặp mưa đá khi đang đi ngoài đường, bạn nên lập tức dừng lại tìm chỗ ẩn náu ngày hoặc nhanh chóng đội mũ bảo hiểm để tránh đá rơi vào đầu.
Với những trận mưa lớn, các biện pháp ở trên có thể không có tác dụng nhiều, nhưng nó có thể tránh giảm được các thiệt hại của mưa đá gây ra. Ngoài ra nó mưa quá to người dân nên tìm nơi có thể “trốn” được như gầm bàn, gầm giường, tìm các vật cứng để che đầu bảo vệ khu thần kinh trung ương, bảo vệ nguồn sống của chúng ta.
Hiện nay trên thế giới cũng có nhiều sáng chế, đưa ra các vật liệu kháng lại lực của mưa đá rất hiệu quả nhưng giá thành của nố kho hề rẻ. Đặc biết đối với đồng tiền của Việt Nam còn ít giá trị hơn so với các nước đã phát minh ra các vật liệu này.
Bài viết của chúng tôi đã cho bạn biết được nhiều kiến thức về mưa đá và cách phòng tránh nó tại Việt Nam. Nếu bạn thấy bài viết này có ích cho bạn, hãy theo dõi trang web của chúng tôi thường xuyên để có thể đọc thêm được nhiều bài viết hay hơn bạn nhé!
